گاهی گچ دیوار در ساختمان ها، به خصوص ساختمان های قدیمی، ترک می خورند. حتی ترک خوردگی های سقف و دیوار را می توان در ساختمان های تازه بازسازی شده و نوساز هم شاهد باشیم. حالت و چگونگی ترک ها با هم متفاوت است گاهی این ترک ها از نوع کم عمق بوده و می توان به راحتی آن را ترمیم کرد اما در بعضی موارد ممکن است ناشی از نشست ساختمان باشد. آیا سقف و دیوار منزل شما هم ترک دارد و علت آن را نمی دانید؟ در این مقاله تمامی مواردی که باعث ترک خوردن گچ ساختمان می شوند را بررسی می کنیم.

علت ترک خوردن گچ ساختمان چیست؟

در بعضی از ساختمان ها، گچ کاری بعد از خشک و سخت شدن ترک میخورد. این ترک خوردگی ها علت های زیادی دارند که در این بخش به بررسی دلیل ترک خوردن گچ پرداخته ایم.

• وجود بخار آب باقی مانده در لایه های گچی

علت ترک خوردن گچ سقف ساختمان به خصوص در ساختمان ها ی نوساز به علت ضخامت ملاتی است که روی دیوار کشیده شده است. اگر ضخامت ملات کشیده شده روی سقف و دیوار 7 تا 8 سانتی متر باشد، لایه های رویی گچ در اثر مجاورت هوا زودتر خشک می شوند در حالی که لایه های زیرین آن همچنان خیس هستند و رطوبت مانده در لایه های زیرین باعث ترک خوردگی گچ می شود.

• درصد وزن آب نسبت به گچ متناسب نیست

یکی از دلایل اصلی ترک خوردن گچ سقف و دیوار بدلیل عدم تناسب میزان گچ و آب است. اگر میزان گچ نسبت به آب در ملات گچ کاری کمتر باشد به طوری که نتواند بعد از انبساط حجم آب مصرف شده در ملات را پر کند، گچ بعد از خشک شدن حجمش کم می شود و ترک می خورد.

• حرکت ملات در لایه ها دلیل ترک خوردن گچ دیوار

حرکت نسبی اجزای مجاور سفت کاری ساختمان باعث ترک خوردن دیوار گچی می شود. همچنین گیرش سریع ملات و افت ملات در لایه های زیرین علت ترک دیوار گچی ساختمان است که این ترک ها معمولا مویی بوده است و با رنگ و ترمیم برطرف می شود.

• گچکاری در هوای سرد علت ترک خوردن گچ سقف و دیوار

یک علت ترک خوردن گچ بعد از خشک شدن به ویژه در دیوار منازل نوساز، گچ کاری در فصل زمستان و هوای سرد است. اگر در هوای سرد و درجات زیر صفر گچکاری انجام شود آب ملات گچ قبل از خشک شدن و سخت شدن، یخ می زند و عملیات شیمیایی برای سخت شدن در ملات متوقف می شود و بعد از ذوب شدن یخ، گچ فاسد شده و دیگر منبسط نمی شود و در نتیجه سطح گچکاری ترک می خورد.

• نشست ساختمان دلیل ترک خوردن گچ کاری در دیوارهای قدیمی

نشست ساختمان علت دیگر ترک خوردن دیوار گچی است، اگر این ترک ها مربوط به ترک های نامتقارن باشد با زاویه 45 درجه نسبت به افق بوجود می آید و اگر مربوط به نشست های متقارن باشند، افقی ایجاد می شوند.

• ترک دیوار پشت بخاری و سایر لوله ها

به علت انبساط و انقباض دیوارهایی که روی ستون های فلزی و یا بادبندها و یا در محل قرار گرفتن لوله های دودکش ترک بوجود می آید. در دوره های آموزش گچ کاری توصیه می شود که برای پیشگیری از ترک خوردن گچ ساختمان قبل از گچ کاری، روی قسمت های فلزی و لوله بخاری ها را با توری مرغی پوشانده شود. همچنین چسباندن لوله بخاری به دیوار باعث می شود که حرارت آن، در دیوار پشت بخاری ترک ایجاد کند. برای جلوگیری از ترک خوردن گچ دیوار در این قسمت، لوله بخاری را با فاصله از دیوار نصب کنید و یا با عایق حرارتی لوله را بپوشانید.

• نشت آب در ساختمان و رطوبت علت ترک عمودی و افقی در دیوار

یکی از علت های شایع در ایجاد ترک دیوار گچی، نشت آب داخل دیوار و فرسوده شدن لوله ها و اجرای بد لوله کشی ساختمان است. هرگونه رطوبت در دیوار باعث خرابی آن در بلند مدت می شود.

• ضعیف بودن برخی از قسمت های دیوار گچی

در ساختمان های نوساز، ضعیف بودن قسمت هایی از دیوار گچی موجب ترک خوردن دیوار می شود. برخی از بخش های دیوار گچی ساختمان مانند کناره های دیوار و چارچوب های در و پنجره و فضای بین کف و راه پله ذاتا ضعیف و مستعد ترک خوردن هستند.

• لرزش های سنگین در دیوار

حوادثی مانند زلزله، ساخت و سازهای عمرانی بزرگ نزدیک ساختمان و نصب تجهیزات سنگین و …. باعث ارتعاش و در نهایت باعث ترک خوردن دیوار می شود.

• جمع شدگی سیمان دلیل ترک خوردن دیوار گچی

مصالح ساختمانی مانند بتن به مرور زمان تغییر شکل داده و دچار جمع شدگی می شود و مجب می شود پوشش گچی روی دیوار ترک بخورد.

انواع ترک در گچ ساختمان

ترک خوردن گچ سقف و دیوار انواع مختلفی دارند و به دسته های متفاوتی تقسیم بندی می شوند:

ترک های ساختمانی به لحاظ ساختار

ترک ها از نظر ساختار به دو نوع سازه ایی و غیر سازه ایی تقسیم می شوند.

به ترک هایی که به دلیل ضعف در طراحی و اجرا به‌وجود می آید و ایمنی ساختمان را به خطر می اندازد را ترک های سازه ای می گویند. این نوع ترک ها در تیر، ستون، فوندانسیون ساختمان و دال ها به‌وجود می آیند و عمق آن ها 1 تا 1.5 سانتی‌متر است. این ترک ها بسیار خطرناک است و حتما باید هر چه سریع تر ترمیم شود تا از ریزش احتمالی ساختمان جلوگیری شود.

ترک های غیرسازه ای: به ترک هایی که بدلیل دما، افزایش بارهای وارده بر اجزا ساختمان و یخبندان و… به‌وجود آمده اند، ترک های غیر سازه ای می گویند.

ترک زنده و مرده

یکی دیگر از انواع تقسیم بندی های ترک خوردگی در ساختمان، تقسیم بندی به دو نوع مرده و زنده می باشد.

اگر به مرور زمان ضخامت ترک ایجاد شده بر روی دیوار بیشتر شود، می گویند ترک زنده است.در مواجه با این نوع ترک ابتدا جلوی پیشروی آن را می گیریم و سپس اقدامات لازم جهت ترمیم آن انجام می دهیم. همچنین به ترک هایی که رسد نمی کنند ترک مرده می گویند.

 ترک های ساختمان به لحاظ جهت

ترک های ساختمان به سه حالت عمودی افقی و مورب تقسیم می شود.

ترک های عمودی اگر عمق زیادی داشته باشند از اهمیت بالایی برخوردارند.

ترک هایی با زاویه 45 درجه نسبت به افق را ترک های مورب می گویند،که بسیار خطرناک هستند.

ترک های ساختمانی به لحاظ عرض ترک

ترک های ساختمانی دارای عرض های متفاوتی است.ترک هایی با عرض کمتر از 1 میلیمتر ترک نازک، ترک هایی با عرض 1 تا 2 میلیمتر ترک های متوسط و به ترک های بیشتر از 2 میلیمتر ترک های ضخیم می گویند.

روش هایی برای جلوگیری از ترک خوردن گچ

• استفاده از رابیتس تور مرغی و دیگر مصالحی که محل گچ کاری را آماده کند.
• در محل عبور دودکش ها و لوله های آب گرم باید از عایق حرارتی و توری سیمی برای جلوگیری از تأثیر حرارت روی گچکاری استفاده کرد.
• استفاده از الیاف مخصوص در تهیه ملات گچ
• رعایت دقیق نسبت های مواد اولیه گچ کاری
• گچ کاری در زمانی که دما مناسب باشد و همچنین از نوسان زیاد دما در زمان خشک شدن ملات جلوگیری کنید.

روش های ترمیم ترک ها:

قبل از اقدام به ترمیم ترک ابتدا باید نوع و علت آن را مشخص کرد و بعد از مشخص شدن آن توسط کاردک، بتونه ، رنگ متناسب با دیوار گچی و سمباده اقدام به رفع آن کنیم. در این قسمت از مقاله قصد داریم یکی از روش های ساده برای ترمیم ترک های سطحی را آموزش دهیم.

برای رفع ترک از روی دیوار ابتدا باید ترک موجود را توسط کاردک کمی عمیق کنید سپس با یک دستمال تمیز گرد و خاک اطراف  ترک را تمیز کنید بعد از آن روی ترک را با توری فایبر گلاس چسبنده بپوشانید در این مرحله روی آن را بابتونه بپوشانید. بعد از خشک شدن بتونه بوسیله ی سمباده نسبتا سخت روی آن بکشید تا صاف و یکدست شود.و بعد از آنکه کاملا خشک شد روی آن را رنگ بزنید  تا همرنگ دیوار بشود.

گچ بلور ساوه

در این مقاله از سایت بلور ساوه 10 علت ترک خوردن گچ تازه و قدیمی را با هم بررسی کردیم و با انواع ترک ها آشنا شدیم. همچنین روش های جلوگیری از ترک خوردن و ترمیم ترک های دیوار را آموزش دادیم. حتما به خاطر داشته باشید که قبل از ترمیم ترک نوع و عمق ترک را بررسی کرده و اگر ترک عمیق بود از یک متخصص در ساختمان سازی کمک بگیرید.